12.9.2011
Ngoài xã hội nếu như có 2 người trùng tên nhau cũng đã khó cho thiên hạ xác định mỗi khi đề cập đến một trong 2 người cùng tên, thì trong văn nghệ cũng vậy thôi, có đến những 3 nàng Thanh Lan thì sự nhầm lẫn đối với khán giả làm sao tránh khỏi.
3 nàng Thanh Lan của 3 thời đại: Thanh Lan 1 tay cầm bông hoa. Thanh Lan 2 có nốt ruồi ở môi trên và Thanh Lan 3 tóc dài. (Hình: Bộ sưu tập của Ngành Mai)
Cách đây không lâu người viết bài này đã có lần nói về Thanh Lan này, lại kèm hình của Thanh Lan kia. Cũng may mà tòa soạn phát hiện kịp thời, chớ không thì cũng phải một phen đính chánh, cáo lỗi...
Khi nói về một buổi trình diễn ở sân khấu, hoặc ai đó đang nói về người nghệ sĩ mà nghe họ đề cập đến 2 chữ Thanh Lan, thì chắc rằng người nghe phải nghĩ ngợi trong vài giây và tự đánh dấu hỏi xem người ta muốn nói đến Thanh Lan nào đây.
Thật vậy, trong làng sân khấu, ca nhạc có đến 3 nàng Thanh Lan xuất hiện ở 3 thời kỳ: Thanh Lan thời Ðệ Nhứt Cộng Hòa; sang thời Ðệ Nhị Cộng Hòa lại có nàng Thanh Lan khác xuất hiện, và sau 1975 lại có thêm một nàng Thanh Lan nữa. Do đó mà khán giả, thiên hạ rất dễ nhầm lẫn, người ta có thể hiểu ca sĩ này sang nghệ sĩ kia... Cái đặc biệt là cả 3 nàng đều có nét đẹp riêng và nổi tiếng mỗi người một cách.
Ở ngoài xã hội nếu có sự trùng tên thì người ta đặt thêm biệt hiệu kèm theo tên gọi, chẳng hạn như dùng cái Họ kèm theo tên như Minh Trần hay Minh Nguyễn. Cũng có khi dùng màu da đen hay trắng, cao hay lùn để phân biệt, thí dụ như: Lan Ðen - Lan Trắng hoặc Hùng Cao - Hùng Lùn...
Cũng do trùng tên mà có khi người ta cũng dùng tên cha hay tên mẹ người đó đi kèm tên để chỉ cho đúng. Ngoài ra còn rất nhiều biệt hiệu mà do ở hoàn cảnh, tình huống, nghề nghiệp... mà người đời dùng để phân biệt những trường hợp trùng tên.
Trước đây làng sân khấu có 2 nàng Kim Loan (1 tân nhạc và một cải lương). Dù rằng 2 lãnh vực khác nhau, nhưng có lẽ không muốn 2 người cùng mang một tên nên Kim Loan cải lương đổi tên Mộng Tuyền.
Trở lại vấn đề 3 nàng Thanh Lan, trong bài viết này để tránh nhầm lẫn cho quí độc giả, chúng tôi tạm thời gọi 3 nàng Thanh Lan bằng số 1, 2, 3 theo thứ tự thời gian trước sau mà các nàng ta xuất hiện ở mỗi thời kỳ.
Trước hết nói về Thanh Lan 1 thì nàng này xuất hiện trước nhất, đã tạo được tên tuổi cùng thời với Thanh Thúy ở những nhà hàng Văn Cảnh, Hòa Bình, Bồng Lai, phòng trà Anh Vũ và các sân khấu đại nhạc hội.
Nếu như Thanh Thúy quyến rũ khán giả bằng giọng ca truyền cảm và nét đẹp dịu hiền, thì Thanh Lan 1 đã thu hút được người xem bằng sắc vóc và nét bạo dạn khi trình diễn. Thanh Lan đi vào tâm hồn khán giả do cái "duyên," cái "bạo" chớ không phải do sự tạo rung động khó quên bằng giọng ca như Thanh Thúy hoặc Hoàng Oanh.
Thanh Lan 1 còn một lợi điểm nữa là rất ăn ảnh. Vì thế, nàng bước qua địa hạt phim ảnh thật dễ dàng. Trên màn bạc, Thanh Lan đã xuất hiện trong các phim "Ðò Chiều," "Bẽ Bàng," "Cảnh Ðẹp Miền Nam," và thủ một vai chánh trong phim "Ảo Ảnh."
Con đường nghệ thuật đã đưa Thanh Lan 1 đến nếp sống trưởng giả, từ một nữ vũ sinh trong đoàn Kim Chung vào khoảng năm 1958. Nàng bắt đầu bước qua tân nhạc năm 1959, người hường dẫn về tân nhạc đầu tiên cho Thanh Lan là nhạc sĩ Phó Quốc Thăng.
Nét đẹp của Thanh Lan được công nhận năm 1962 khi người ta tôn phong nàng làm "hoa hậu nghệ sĩ" và long trọng trao vương miện cho nàng trên sân khấu Anh Vũ.
Phòng trà Anh Vũ ở Sài Gòn là nơi mà những nhân vật tai to mặt lớn thời Ðệ Nhất Cộng Hòa thường lui tới. Tên tuổi và sự giao thiệp đã đưa Thanh Lan lên địa vị một "phu nhân" giàu sang đến mức triệu phú hồi chế độ Ngô Ðình Diệm.
Thế nhưng, nếp sống trưởng giả không làm Thanh Lan quên nghệ thuật, vì vậy thỉnh thoảng vẫn phải tìm tới một nơi có nhạc để hát, hoặc tự ý, hoặc theo lời mời. Hát không còn là sanh kế, nhưng hát cho... đỡ nhớ. Thanh Lan bảo vậy đó.
Thanh Lan cũng không quên mình là 1 nữ nghệ sĩ có ít nhiều nguồn gốc từ giới cải lương. Vì vậy nàng vẫn yêu sân khấu bộ môn nầy và vẫn thường đi coi cải lương, ngồi ở hàng ghế đầu theo dõi mà say mê thích thú.
Do xuất thân từ đoàn cải lương Kim Chung, nên khi nghe tin Thanh Lan được bầu làm hoa hậu thì cả đoàn Kim Chung đã cười rần lên (không biết cười vấn đề gì).
Có lần một ký giả kịch trường phỏng vấn:
- Thanh Lan bây giờ muốn những gì?
Nàng đáp:
- Chẳng muốn gì nữa, chỉ ngủ trong hạnh phúc sẵn có và niềm vui hiện tại là thích nhứt. Mỗi ngày Thanh Lan ở nhà cưng cậu con trai hoặc lái xe đi dạo phố.
Bấy giờ nàng đã làm chủ những chiếc xe hơi, những ngôi biệt thự trị giá bạc triệu. Từ sau 1975 người ta không nghe thấy nàng ca sĩ Thanh Lan 1 này ca hát gì cả, đã giải nghệ, và có lẽ đã ra hải ngoại nhưng không xuất hiện.
Tiếp đây là đề cập đến Thanh Lan 2, nàng này xuất hiện khoảng sau năm Mậu Thân và nổi tiếng như cồn vào những năm cuối của thời Ðệ Nhị Cộng Hòa. Thanh Lan 2 "lừng danh" nhiều hơn so với Thanh Lan 1, không những ở lãnh vực nghệ thuật mà luôn cả ngoài xã hội. Báo chí tốn khá nhiều giấy mực với nàng Thanh Lan 2 này, từ chuyện Dũng Long Biên (chồng của cô) đến chuyện đóng phim "Tiếng Hát Học Trò," đóng phim "Tình Khúc Thứ 10" với tài tử Nhật Bổn trên sông Hương; chuyện nhà thương Từ Dũ...
Không biết tại sao mà mỗi lần có việc gì đó xảy ra liên quan đến Thanh Lan 2 thì báo chí tập trung vào để nói, nếu như ghi lại hết những gì báo chí thời ấy đề cập, chắc trang báo này phải đăng nhiều kỳ. Tóm lại là Thanh Lan 2 nổi tiếng khá nhiều do những xì căng đan, mà báo chí thời bấy giờ đã triệt để khai thác, mà báo nói nhiều là thiên hạ bàn tán nhiều vậy.
Hiện nay Thanh Lan 2 đã ở hải ngoại gần 20 năm, thỉnh thoảng vẫn còn đi hát. Mấy tháng trước đây cô có tham gia sô hát của kịch sĩ Túy Hồng.
Giờ thì nói đến nàng Thanh Lan 3, nàng này xuất hiện sau 1975, không có những "dậy sóng" như hai nàng kia, được khán giả biết đến là nhờ ca hát, và từng làm bầu gánh cải lương bị sập tiệm.
Thanh Lan 3 sinh quán ở Vĩnh Long, trong gia đình truyền thống cổ nhạc, và là em chú bác với nghệ sĩ Thành Tôn (hát bội). Nàng từng theo học lớp tân nhạc với Duy Khánh, và cũng từng học lớp cổ nhạc ở lò Út Trong. Sau đó thì chính thức đi vào nghề qua việc gia nhập đoàn cải lương tuồng cổ Phước Thành. Kế đến thì đi đoàn Ðất Mũi và điều kiện thuận lợi đưa đẩy nàng nhảy lên làm bầu gánh hát Sân Khấu Mới Ðồng Nai.
Thanh Lan có dịp kinh nghiệm được nỗi đắng cay của nghiệp làm bầu. Ðào kép eo sách, làm khó đủ thứ, đòi mượn tiền trước giao kèo rồi lại bỏ đi... Ðoàn hát kiệt quệ, Thanh Lan cho đoàn rã gánh và đi hát chầu trở lại cho mấy đoàn khác.
Thanh Lan 3 vừa mới nổi tiếng, được báo chí nói đến, đăng hình, nhưng rồi do "ngành cải lương cúc rũ thu tàn" nên hiện nay người ta chẳng biết Thanh Lan này ra sao, ở đâu?
Trên đây là thành tích của 3 nàng Thanh Lan, chúng tôi nêu lên tổng quát những sự kiện nổi bật, chớ nếu như đi vào chi tiết thì quá rườm rà...
Ngành Mai
Theo http://www.nguoi-viet.com