5.5.2012
Tập nhạc Made in France là album cuối cùng của Éric Charden, thành viên sáng lập ban song ca Stone & Charden. Album này đã được trình làng cuối tháng tư năm 2012, một tuần lễ trước khi tác giả này qua đời. Góc vườn Âm nhạc đài RFI tưởng niệm ca sĩ kiêm tác giả người Pháp Éric Charden, qua đời vì bạo bệnh tại Paris vào Chủ nhật 29/04/2012.
Made in France là tập nhạc cuối cùng của Stone & Charden (DR)
Sau gần hai năm lâm bệnh nặng, Éric Charden từ trần vào năm 69 tuổi, để lại hơn 400 ca khúc, đánh dấu thời kỳ vàng son của làng nhạc nhẹ của Pháp những năm 1970. Một tuần lễ trước ngày anh mất, Éric Charden đã xuất hiện trên đài truyền hình Pháp để giới thiệu tập nhạc mới của ban song ca Stone & Charden. Tuy có vóc dáng hao gầy, nét mặt tiều tụy hẳn đi do chứng bệnh ung thư hiểm nghèo, nhưng anh vẫn tỏ vẻ lạc quan yêu đời.
Trong chương trình truyền hình hôm ấy, khán giả được dịp nghe ban song ca Stone & Charden trình bày những ca khúc vừa được ghi âm, nhưng có lẽ không ai ngờ rằng những hình ảnh đó lại là những giây phút cuối cùng trên sân khấu, lời tạm biệt nhắn nhủ lại trở thành mãi mãi giã từ. Chỉ vài hôm sau, Éric Charden vĩnh viễn ra đi. Nhạc phẩm mở đầu chương trình tuần này là tình khúc L'Aventura, nguyên tác của Éric Charden. Lời phóng tác của Tuấn Thảo.
Âm vang đồng điệu cung đàn
Hồn ta chung sống thênh thang
Ngày mai, chỉ cần anh muốn
Tự do tung cánh bạt ngàn
Tình ta một chuyến phiêu lưu
Nắng xua cõi chốn mịt mù
Cả đời rong chơi vui hát
Mong sao trọn kiếp lãng du
Đêm về lót mộng mênh mông
Bên nhau giấc tối bềnh bồng
Nẻo đường lang thang mở rộng
Vòng tay gối ấm tình nồng
Khẻ hôn đầu giọt sương mai
Nắng lên thay đổi hình hài
Thiên nhiên tưởng chừng trẻ mãi
Cho đời ước mơ sống lại
Đôi ta chọn hoài phiêu lãng
Hương say đọng mãi thời gian
Nhịp đàn lênh đênh năm tháng
Tình yêu ngàn kiếp thênh thang
Mang tựa đề Made in France, tập nhạc cuối cùng của Éric Charden bao gồm 10 bài song ca với người vợ cũ là Annie Gautrat với nghệ danh là Stone. Hầu hết các ca khúc ở đây đều là những bản song ca rất quen thuộc đối với giới yêu nhạc Pháp. Chẳng hạn như nhạc phẩm Paroles paroles của Dalida với thần tượng điện ảnh Alain Delon. J'ai un problème của cặp vợ chồng ca sĩ Sylvie Vartan và Johnny Hallyday. Là-bas của danh ca Jean Jacques Goldman hát chung với cô Sirima, Désir désir mà Laurent Voulzy đã ghi âm trước kia với Véronique Jannot. Ca khúc trích đoạn đầu tiên của album này là nhạc phẩm Dieu est un Fumeur de Havane, do tác giả trứ danh Serge Gainsbourg sáng tác và ghi âm cùng với ngôi sao màn bạc Catherine Deneuve.
Tên thật là Jacques Puissant, Éric Charden sinh năm 1942 tại thành phố Hải Phòng, là người có hai dòng máu Âu-Á, vì thân phụ của anh là người Pháp, còn thân mẫu là người Tây Tạng. Theo lời kể của Éric Charden, thì mẹ anh là một đứa bé mồ côi, được các bà xơ đem về dạy dỗ nuôi nấng. Còn bố anh là một kỹ sư hàng hải, ông được bổ nhiệm sang Việt Nam làm việc tại thành phố cảng Hải Phòng. Giai đoạn tuổi thơ này được Éric Charden nhắc đến trong tập nhạc đề tựa Indochine 42 (Đông Dương 1942) phát hành vào năm 1995, sau ngày mẹ anh qua đời.
Nhưng gần ba thập niên trước đó, vào năm 1969, Éric Charden từng sáng tác nhạc phẩm L'Oiseau Bleu (bài này thường được ghi chú với nhiều tựa khác nhau). Trong bài hát, anh dùng biểu tượng Cánh chim xanh để gợi lại những kỷ niệm thời thơ ấu, hình ảnh của khóm tre mọc cạnh bờ ao ở hiên sau, ngôi nhà tuổi thơ có hàng cây phượng vĩ đầy sắc hoa đỏ mọc ngay ở đầu ngõ. Năm lên 7, cậu bé cùng với mẹ trở về Pháp, sống cùng với bà nội ở Marseille. Còn bố anh thì buộc phải ở lại Hải Phòng cho đến ngày chiến tranh Đông Dương kết thúc.
Thời niên thiếu, Éric Charden tự học đàn piano và ghi ta. Giấc mơ trở thành nghệ sĩ giải thích vì sao anh bỏ học để đeo đuổi con đường nghệ thuật sân khấu, cho dù anh thi đỗ vào trường cao đẳng thương mại. Đến Paris lập nghiệp, anh cho ra mắt album đầu tay vào năm 1963, sau khi về đầu một cuộc thi hát nhân kỳ liên hoan Enghien les Bains. Anh thành danh hai năm sau đó với nghiệp hát solo và bắt đầu sáng tác cho nhiều tên tuổi xuất thân từ phong trào nhạc trẻ của Pháp những năm 1960.
Được mời làm thành viên ban giám khảo nhân một cuộc thi hoa khôi vào năm 1966, Éric Charden gặp người vợ tương lai là Annie Gautrat năm cô mới 18 tuổi. Do cô gái có đầu tóc giống như Brian Jones, tay đàn ghi ta của ban nhạc rock Rolling Stones, cho nên Annie mới có biệt danh là Stone (đây là một kiểu tóc rất thịnh hành vào thập niên 1960). Sau khi lập gia đình và sinh con, cặp vợ chồng này trở thành ban song ca Stone & Charden, dựa theo mô hình của ban song ca người Mỹ trứ danh thời bấy giờ là Sonny & Cher.
Sau 7 năm đi hát solo, Éric Charden nổi danh trên thị trường châu Âu từ năm 1971 trở đi với ban song ca Stone & Charden. Trong vòng 4 năm liền, những bài hát mà anh viết cho nhóm, giúp cho cặp vợ chồng nghệ sĩ này trở thành một trong những ban song ca ăn khách nhất thời bấy giờ, với hàng loạt ca khúc đứng đầu bản xếp hạng : Le Prix des Allumettes, Il y a du Soleil sur la France, Made in Normandie. Một số bài hát của ban nhạc đã được dịch sang nhiều thứ tiếng, kể cả tiếng Việt.
Tiêu biểu nhất là ca khúc L'Aventura, gợi hứng từ bộ phim cùng tên của đạo diễn người Ý Michelangelo Antonioni. Ra đời vào năm 1972, thời mà cặp vợ chồng nghệ sĩ này vừa mới sinh con đầu lòng, bài hát này do Éric Charden sáng tác cùng với Frank Thomas và Jean-Michel Rivat, từng được dịch sang tiếng Việt dưới tựa đề Lãng Du. Tùy theo nhiều nguồn khác nhau, lời Việt được ghi chép là của Nguyễn Duy Biên và Vũ Xuân Hùng. Có nơi thì ghi chú lời Việt của bài L'Aventura là của tác giả Phạm Duy.
Bản nhạc L'Aventura không những đã làm nên tên tuổi của ban song ca Stone & Charden mà còn tạo dựng nguyên một thế giới, nơi mà biểu tượng của hạnh phúc đôi lứa và niềm vui gia đình được đặt lên hàng đầu. Cho dù, năm năm sau đó, cặp vợ chồng này tan rã, chia tay nhau, nhưng cái hình ảnh khá lý tưởng ấy sẽ tồn đọng trong lòng người mến mộ, gợi hứng sau đó cho nhiều ca khúc Pháp ăn khách khác, viết trên cùng một chủ đề như Une Belle Histoire của Michel Fugain hay This Melody của Julien Clerc.
Từ cuối những năm 1970, Éric Charden nối lại với sự nghiệp solo, nhưng không còn được thịnh hành như vào thời anh hát chung với vợ. Anh chuyển qua sáng tác ca nhạc kịch, nhạc phim, sáng tác cho nhiều ca sĩ khác, và cũng như tác giả Jean Jacques Debout, anh viết ca khúc thiếu nhi, đặc biệt là nhạc phim hoạt họa truyền hình (Albator, San Ku Kai), những ca khúc mà nhìn chung thường được viết theo đơn đặt hàng, tuy ăn khách nhưng vẫn bị xếp vào hàng thứ yếu, trong khi các album bộc lộ quan điểm của một tác giả thực thụ lại ít thành công hơn, do Éric Charden bị gán ghép cái hình ảnh của một tác giả chuyên viết nhạc thị trường.
Mãi đến năm 2007, ban song ca Stone & Charden tái hợp, ăn khách trở lại nhờ các vòng lưu diễn tập hợp các giọng ca vang bóng một thời, từ những năm 1960 đến tập niên 1980. Các buổi trình diễn này đánh dấu ngày xuất hiện trở lại của nhiều danh ca tên tuổi từ Richard Antony, Jean François Michael, Pascal Danel cho tới Jeane Manson hay Gérard Lenorman.
Sự thành công hơi bất ngờ đó cũng giải thích vì sao tuy lâm bệnh nặng từ gần hai năm nay (tháng 12 năm 2010), nhưng Éric Charden vẫn vào phòng thu để ghi âm tập nhạc Made in France. Album này được phát hành đúng một tuần trước ngày anh mất. Từ nay hết rồi kiếp sống Lãng Du, nhưng trong tâm trí của người yêu nhạc, vẫn lung linh sáng ngời khung trời hoài niệm, nơi tình yêu phiêu lưu ngàn đời, muôn kiếp rong chơi.
Tuấn Thảo
Theo http://www.viet.rfi.fr/van-hoa/20120505-stone-charden-het-roi-kiep-song-lang-du