17/12/2006
Nguyễn Văn Đông nổi tiếng từ các năm 1950 khi ông là Truởng đoàn văn nghệ “Vì Dân” với thành phần ca nhạc sĩ tên tuổi như Mạnh Phát, Minh Kỳ, Thu Hồ, Quách Đàm, Minh Diệu, Hoài Linh, Khánh Ngọc; các kịch sĩ lừng lẫy như Kim Cương, Vân Hùng, Ba Vân, Bảy Xê; các nghệ sĩ Trần Văn Trạch, Trang Thiên Kim ... Ông đã tổ chức và điều khiển nhiều chương trình Đại nhạc hội tại Sàigòn và khắp các tỉnh miền Nam.
Từ năm 58, Nguyễn Văn Đông là Trưởng ban “Tiếng thời gian” của Đài Phát thanh Sàigòn. Năm 59, ông là Trưởng ban tổ chức Đại hội thi đua Văn nghệ toàn quốc, và từng lãnh huy chương âm nhạc quốc gia. Song song, Nguyễn Văn Đông còn là giám đốc các hãng dĩa và băng nhạc Continental, Sơn Ca và Premier; cộng tác với các nhạc sĩ tên tuổi như Lê Văn Thiện, Văn Phụng, Nghiêm Phú Phi, Y Vân, … Chính Nguyễn Văn Đông là người tiên phong thực hiện Album riêng cho ca nhạc sĩ, như cho Thái Thanh và ban hợp ca Thăng Long, cho Trịnh Công Sơn, Khánh Ly, Lệ Thu, Thanh Tuyền, Giao Linh, …
“Mùa sao sáng” Giao Linh ca …
Cùng với Thanh Tuyền, Giao Linh đã được nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông hướng dẫn trên bước đường ca hát …
Trong binh nghiệp, Nguyễn Văn Đông từng được Bảo quốc huân chương, và lên tới chức Đại tá (Bộ Tổng Tham mưu). Tuy nhiên, Bộ Thông tin Sàigòn vào năm 61 đã ra quyết định cấm phát thanh các nhạc bản “Chiều mưa biên giới” và “Mấy dặm sơn khê” vì lời lẽ bị coi là không thích hợp cho cuộc chiến.
“Mấy dặm sơn khê” Hà Thanh hát …
Nhân chương trình này, Thy Nga đã điện thoại đến Hà Thanh tại nơi chị định cư là Boston, Hoa Kỳ.
Thy Nga: Thưa Chị, giọng ca Hà Thanh được coi là thể hiện nhạc Nguyễn Văn Đông hay nhất, xin Chị vui lòng cho thính giả được biết là Chị đến với nhạc Nguyễn Văn Đông như thế nào?
Hà Thanh: Dạ thưa vào năm 1963, Hà Thanh vào Saigon để thâu thanh cho hãng dĩa Sóng Nhạc thì được nhạc sĩ Mạnh Phát giới thiệu, nói rằng nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông muốn gặp Hà Thanh, nhờ Hà Thanh thâu cái bài đầu tiên là bài “Về mái nhà xưa”. Mời quý vị nghe âm thanh thâu khi đó, là vào năm 1963 ...
Thy Nga: Khi đầu tiên gặp nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông cũng như là suốt thời gian trình bày nhạc Nguyễn Văn Đông, Chị thấy nhạc sĩ như thế nào ạ?
Hà Thanh: Khi gặp thì Hà Thanh thấy nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông là người rất hiền lành, chân thật. Phải nói là dễ thương.
Thy Nga: Tuy là quân nhân nhưng mà rất lãng mạn …
Hà Thanh: Vâng (cười …) Nguyễn Văn Đông còn có các bút danh Vì dân, Phượng Linh, Phương Hà trên một số tình khúc “Niềm đau dĩ vãng” qua giọng hát Nhật Trường …
Với bút danh Đông Phương Tử và Phượng Linh, ông đã viết nhạc nền, đồng thời đạo diễn hơn năm chục vở tuồng Cải lương tại miền Nam trước biến cố tháng Tư 1975.
Sau khi đi cải tạo 10 năm về, tình trạng của ông ra sao? nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông nói: “Cái cấp bực ở chế độ cũ đó, hoàn cảnh của tôi thì đi đâu cũng có một cái sự dè chừng. Tôi thấy như vậy không được thoải mái vì vậy, tôi không muốn hoạt động nữa.”
Thy Nga: Tại sao anh không đi H.O. hay gì hả anh?
Nguyễn Văn Đông: Như thế này Chị. Khi tôi về vào đầu năm 85, tôi thuộc danh sách ưu tiên đi H.O. nhưng mà vợ chồng tôi ở lại bởi vì tình trạng sức khỏe của tôi lúc đó vô cùng suy sụp, tưởng rằng không thể qua được. Tôi cư nghĩ như vậy đó. Vợ chồng tôi xin rút hồ sơ, nghĩ rằng mình qua Mỹ cũng không sống được bao lâu, thôi để chết ở Việt Nam.
Chẳng ngờ, sau thời gian đó thì lại nhờ thuốc men của những bệnh viện của Mỹ, của Pháp qua đầu tư. Nhờ những điều kiện tiên tiến về khoa học, tôi lại được sức khỏe trở lại!
Suốt 25 năm sau ngày 30/4/75, tôi ngừng sáng tác và không tham gia bất cứ hoạt động văn nghệ nào ở trong cũng như ngoài nước. Vào năm 2003 thì khoảng 18 bài hát của tôi được Nhà nước Việt Nam cho phép lưu hành.
Thy Nga: Đó là các nhạc bản gồm cũ và mới: “Hải ngoại thương ca”, “Về mái nhà xưa”, “Khi đã yêu”, “Thầm kín”, “Nhớ một chiều Xuân”, “Niềm đau dĩ vãng”, “Cay đắng tình đời”, “Tình đầu xót xa”, “Kỷ niệm vẫn xanh”, “Truông mây”, “Núi và gió”, “Tình cố hương”, “Đồng Tháp duyên gì”, “Khúc xuân ca”, “Bông hồng cài áo”, “Bài ca hạnh phúc”, “Đom đóm”, “Vô thường” trong số hơn một trăm nhạc bản của ông.
Nguyễn Văn Đông: Những sáng tác sau này tuy được cho phép nhưng không được phổ biến rộng rãi.
Cuối năm 2003 thì cơ sở phát hành nhạc “Thiên niên kỷ” tung ra CD mang tựa đề “Hiến dâng” trong đó có 6 nhạc bản của Nguyễn Văn Đông viết về mùa Giáng Sinh là “Hiến dâng” , lời Việt bài “Ave Maria”, “Đêm thánh huy hoàng”, “Xin Chúa thấu lòng con”, “Mùa sao sáng”, và “Bóng nhỏ giáo đường”.
Trải qua cuộc đổi đời với nhiều đau thương mất mát nhưng Nguyễn Văn Đông đã dần ổn định lại đời sống, một phần nhờ lòng mộ đạo, và phần nữa là nhờ tình yêu của người vợ đã bền lòng chờ đợi những năm dài chồng đi cải tạo, và dìu đỡ ông trong bệnh tật suốt 10 năm tiếp sau đó. Nguyễn Văn Đông ghi lại ân tình ấy bằng lời ca tiếng nhạc, mời quý vị nghe bài “Người tình yêu dấu” Hồng Ngọc hát sau đây
Niềm hạnh phúc của Nguyễn Văn Đông giờ đây bình dị như thế, dù rằng có những lúc, ông không khỏi cảm thấy tiếc. “Đời người ngắn ngủi mà tôi đã phí phạm một thời gian quá dài. Đánh mất 30 năm bằng những lý do này, lý do nọ, không làm được một điều gì trong 30 năm, rất là tiếc.”
Thy Nga cũng thấy tiếc là do hoàn cảnh đất nước mà biết bao tài năng đã bị kềm chế và mai một. Âm thanh ca khúc “Vô thường” kết thúc chương trình về nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông … Thy Nga chào tạm biệt quý thính giả …
Thy Nga
Nguồn: https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/ComposerNguyenVanDongP2_TNga-20061217.html