Vào thời kỳ hoàng kim của cải lương, nhiều gánh hát lớn ra đời phục vụ khán giả sân khấu, nên khi nghe nói có phát giải thì rất dễ gây sự chú ý theo dõi của nhiều người.
Giải Thanh Tâm 1961 đã gây bất ngờ cho giới ham mộ cải lương, với khán giả và đặc biệt là những người theo dõi hoạt động của giải Thanh Tâm của thời bấy giờ. Do bởi giải chỉ phát cho mỗi mình nữ nghệ sĩ Thanh Thanh Hoa, đào chánh của đoàn Thủ Đô, thay vì một nam một nữ như trong điều lệ.
Cũng như năm trước đó giải đã phát Ngọc Giàu và Bích Sơn, tức 2 nữ chứ không có nam. Như vậy cũng sai điều lệ, do đó gây thắc mắc, xôn xao một dạo cho những người đoán mò. Chỉ có giải Thanh Tâm 1959 là đi đúng, vì năm đó phát cho nữ nghệ sĩ Lan Chi và nam nghệ sĩ Hùng Minh. Và giải Thanh Tâm 1961 này ban tuyển chọn một lần nữa đã không đi đúng điều lệ. Những riêng nữ nghệ sĩ Thanh Thanh Hoa thì cô rất vinh dự vậy.
Đi hát từ năm 14 tuổi
Thanh Thanh Hoa sinh năm 1943, gốc ở Cai Lậy, Mỹ Tho, bắt đầu đi hát năm 14 tuổi, nhờ người cô gởi cho bà Bầu Thơ vào làm đào con ở gánh Thanh Minh, và được đặt nghệ danh là Thanh Hoa để học nghề chứ chưa có lương. Được khoảng hơn một năm thì có sự thương lượng ngầm giữa Bầu Cang (bầu gánh Tiếng Chuông) và thân phụ cô, nên sau đó cô về đoàn này với giao kèo đàng hoàng: Lương suất hát 50 đồng, cộng với 5 ngàn đồng tiền giao kèo.
Gặp lúc đào chánh Kim Nương đấu kiếm bị tai nạn nghề nghiệp nghỉ hát nên Thanh Hoa được đóng thế vai chánh, coi như nghiệp cầm ca bắt đầu đi lên. Đến năm 1959 Thanh Hoa về đoàn Hương Hoa của Bầu Sinh (chung đoàn với nghệ sĩ Nam Hùng chồng của cô sau này). Ở đoàn Hương Hoa được một năm, cô lại đi gánh Kim Hoàng – Như Mai trước khi về đoàn Thủ Đô năm 1961, và sự nghiệp rạng rỡ trên sân khấu này.
Ở sân khấu đoàn Thủ Đô cô đổi nghệ danh là Thanh Thanh Hoa. Cô về đoàn Thủ Đô lúc mới thành lập, tập dượt tuồng “Tiếng Trống Sang Canh” của Thu An để khai trương bảng hiệu. Thanh Thanh Hoa đóng vai Tuyết Vân (đào độc), trong vở tuồng nói trên cô ca hai câu vọng cổ (câu 4 và 6). Với làn hơi ca khan, không mùi, nhưng được cái là kỹ thuật ca rất điêu luyện và chắc nhịp. Riêng về bài bản Bắc thì Thanh Thanh Hoa ca rất “nghề” như Xuân Tình lớp chót hoặc Xàng Xê lớp 1 ca chung với Út Trà Ôn.
Đoạt giải Thanh Tâm năm 1961
Gần cuối năm Thanh Thanh Hoa được giao cho vai Cát Dung Phương Tử trong vở hát “Cát Dung Phương Tử”. Với vai này Thanh Thanh Hoa đoạt giải Thanh Tâm 1961. Và việc phát giải trong điều kiện tốt đẹp nào? Tôi sẽ trình bày tiếp sau đây, mời quí vị theo dõi…
Do Thanh Thanh Hoa đang cộng tác cho đoàn Thủ Đô, nên việc tổ chức phát giải Thanh Tâm 1961, ông Trần Tấn Quốc đã đỡ lo nhiều bởi chủ nhân đoàn Thủ Đô là ông Ba Bản, một nhà tư bản ở Sài Gòn thời bấy giờ, ông làm bầu gánh hát là do tiền dư bạc để, thích mà làm chớ phải là nghề nghiệp chi đâu.Ông Ba Bản đã bỏ tiền ra cho nghệ thuật cải lương phát triển, thuê rạp chiếu bóng Thanh Bình suốt hai năm liền cho cải lương hoạt động. Do vậy mà khi đào chánh đoàn hát của mình được giải Thanh Tâm, thì ông chấp thuận ngay sự yêu cầu của ông Trần Tấn Quốc là cho mượn rạp Thanh Bình để làm lễ phát giải mà không phải trả tiền rạp như năm vừa qua ở rạp Hưng Đạo.
Nhờ không phải trả tiền rạp lại còn có thêm nghệ sĩ tên tuổi ủng hộ, những cô đào trúng giải các năm vừa qua trong đó có Thanh Nga góp mặt trong buổi lễ, nên buổi hát phát giải vé bán không còn chỗ trống, khiến cho ông Quốc mừng vui ra mặt, như trúng số nho nhỏ vậy. Dĩ nhiên năm đó ban tuyển chọn được ông Quốc mời đi đãi đằng, ăn cơm Tàu ở tửu lầu trong Chợ Lớn, và nghe nói mỗi vị đều có bao thơ lì xì tiền cà phê gọi là “thông cảm” nên ai nấy đều vui.
Con số ban tuyển chọn Giải Thanh Tâm 1961 lên đến 18 thành viên: Bà Phùng Há (1 nghệ sĩ kỳ cựu); Các soạn giả Điêu Huyền, Kiên Giang, Hà Triều, Viễn Châu, Bạch Diệp, Tứ Lang (6 soạn giả); Và 11 ký giả kịch trường: Ngọc Linh, Thiên Hương, Nguyễn Ang Ca, Lê Hiền, Phong Vân, Hoài Ngọc, Việt Định Phương, Sĩ Trung, Bạch Tùng Hương, Ngọc Đỉnh và ông Trần Tấn Quốc. Năm này cạnh ban tuyển chọn còn có thêm ban cố vấn, và các vị sau đây được đề cử: Nghệ sĩ Bảy Nhiêu, Năm Châu, Duy Lân.
Sau ngày lãnh giải Thanh Tâm 1961 Thanh Thanh Hoa như một ngôi sao sáng rực và vẫn hát cho đoàn Thủ Đô, bởi ở đoàn này thì tên tuổi ngày một sáng chói thêm, mà tiền lương thì cũng không có đoàn nào cao như đoàn Thủ Đô lúc ấy. Thời gian sau thì Thanh Thanh Hoa kết hôn với nghệ sĩ Nam Hùng một kép độc khá nổi tiếng ở đoàn Thanh Minh. Năm 1969 Nam Hùng từng theo đoàn Thanh Minh Thanh Nga đi Pháp.
Con người ta bôn ba gì cũng không qua thời vận, Thanh Thanh Hoa đã có bao nhiêu nơi dạm hỏi nhưng nàng đều từ khước, để rốt cuộc gặp Nam Hùng, và từ ấy cho đến nhiều năm sau họ như chim liền cánh, cây liền cành. Có ai bàn đến cái duyên kỳ ngộ của Nam Hùng – Thanh Thanh Hoa thì Nam Hùng cười bảo: “Tụi này thề sống với nhau cho tới ngày răng long đầu bạc mà, và nhờ lời thề đó mà Thanh Thanh Hoa mới ưng tôi đó chớ.”
Đôi vợ chồng nghệ thuật và ngoài đời này sống hạnh phúc trong nhiều năm. Nhưng rồi sau 1975 trong lúc không còn hát xướng bao nhiêu thì họ chia tay nhau. Không nghe thấy Thanh Thanh Hoa có chấp nối với ai, cũng không thấy hát ở đâu hết, có lẽ đã chuyển nghề. Riêng kép Nam Hùng thì về với đào trẻ Tô Kim Hồng, cả hai cũng không còn hát xướng gì nữa, mà chuyển nghề mở tiệm “Phở Nam Hùng” ở đường Nguyễn Duy Dương gần Ngã Bảy Sài Gòn.
Cách đây 2 năm Má Bảy Phùng Há về với Tổ nghiệp cải lương, thì vài tuần sau nữ nghệ sĩ Thanh Thanh Hoa cũng vĩnh viễn ra đi ở tuổi 66.
Giới cải lương nói rằng Thanh Thanh Hoa được Má Bảy rủ đi theo bà, thầy trò cùng về bên kia thế giới hát tuồng cổ cho Tổ nghiệp coi.
Và bây giờ xin mời quí vị nghe Thanh Thanh Hoa và Thanh Sang hát bài tân cổ giao duyên “Trăng Rụng Xuống Cầu” được thu thanh dĩa hát thời thập niên 1960.
