Tưởng nhớ nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng

Thúy Vi
3/4/2017

Trầm tử thiêng là một nhạc sĩ của dòng nhạc vàng và tình ca Miền Nam Việt Nam. Ông tên thật là Nguyễn văn Lợi, sinh ngày 1 tháng 10 năm 1937 tại Đại Lộc, Quảng Nam. Theo bài viết của nhà thơ Du Tử Lê nói về Trầm Tử Thiêng: “Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt, khiêm tốn nhất trong mọi xuất hiện, thì có lẽ, đó là nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng.”

Thuộc thế hệ âm nhạc thứ hai, thế hệ lớn lên từ xương thịt Miền Nam Việt Nam, Trầm Tử Thiêng đã mở lấy cho mình một lồng ngực âm nhạc mới, đã làm thành một Trầm Tử Thiêng của những ca khúc như Hương Ca Vô Tận. Như Kinh Khổ, như Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gẫy. Những ca khúc mang tên họ Trầm, xuất hiện đột ngột, rực rỡ, như một sự có mặt ngây ngất, choáng váng cảm thức, tâm hồn người nghe.

Nhưng Trầm Tử Thiêng là ai? Rất ít người có thể thỏa mãn câu hỏi từng được cất lên ở cả hai miền Nam-Bắc, trong những năm tháng đầu thập niên 60, kéo dài tới giữa thập niên 70. Và ngày nay, trong các cộng đồng người Việt lưu vong ở khắp mọi nơi trên địa cầu tan tác này, sau khi những ca khúc lớn lao, lồng lộng trời biển của họ Trầm được những thước băng nhựa chuyển tới những tâm hồn Việt Nam luân lạc: Lưu Vong Khúc Của Người Việt Nam, Có Tin Vui Giữa Giờ Tuyệt Vọng, như Một Đời Áo Mẹ Áo Em… Hoặc những ca khúc họ Trầm viết chung với Nhạc sĩ Trúc Hồ, đó là những ca khúc như Bước Chân Việt Nam, Bên Em Đang Có Ta, hay Một Ngày Việt Nam. Câu hỏi khó được trả lời một cách thỏa đáng. Bởi vì, sau bao nhiêu năm ở quê người, ông vẫn là một con người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt, khiêm tốn nhất trong mọi xuất hiện.

Con người đó chính là Nguyễn Văn Lợi, người thầy giáo hiền hòa một thời với bảng đen phấn trắng. Con người đó, chính là Nguyễn Văn Lợi sinh năm 1937 tại Quảng Nam, với bài hát đầu tiên được phổ biến rộng rãi, nhan đề Rồi 20 Năm Sau (Lời của Mẹ) viết năm 1957. Con người đó, con người Nguyễn Văn Lợi, một tên gọi khác của Trầm Tử Thiêng, trái ngược với bản chất khiêm tốn, ở lãnh vực âm giai và trí tuệ, ông lại luôn là kẻ mở đường, xốc tới những cánh rừng tâm linh, nhân bản chưa người khai phá.

Con người đó, con người Trầm Tử Thiêng trong Nguyễn Văn Lợi, trái ngược với bản chất lặng lẽ, lại luôn là kẻ gieo mình lên đỉnh đầu những ngọn sóng quê hương, chọn đứng cheo leo trên những đỉnh dốc dân tộc và tổ quốc. Trái tim họ Trầm, là trái tim chọn ở cùng những nhịp đập đất nước. Rung động của họ Trầm là những rung động cùng nhịp với ngọn triều thế sự.

Trong nỗ lực đi tìm những ý nghĩa sâu thẳm của một đời người, trong lắng sâu để nghe được hơi thở tương lai, nhịp quay của lẽ tuần hoàn, thấp thoáng trong cách nhạc phẩm của họ Trầm còn là niềm tin yêu, những tiếng cười của nhịp vui sống. Dõi theo bước chân âm nhạc, khai phá của Trầm Tử Thiêng, từ Việt Nam qua tới quê người, có dễ Trầm Tử Thiêng là người nhạc sĩ duy nhất của chúng ta, đã bắt được nhịp đập trái tim thời sự, trái tim đất nước. Cho nên trong cõi nhạc của ông, lúc nào cũng tươi rói những dự kiện thời sự, và luôn cả những tựu thành tốt đẹp của nhân loại.

Nhạc sĩ Anh Bằng từng thán phục họ Trầm ở lãnh vực này. Ông nói: “Trầm Tử Thiêng có một khả năng đặc biệt, đó là khả năng nhậy bén của một nhạc sĩ viết được những ca khúc giá trị cho chiến dịch. Trầm Tử Thiêng không chỉ là kẻ viết sử bằng âm nhạc, mà còn chính là nhân chứng của từng giai đoạn lịch sử đa đoan, hàm hỗn của đất nước.”

Nếu trong âm nhạc, Trầm Tử Thiêng luôn là kẻ đi đầu, kẻ dẫn đường vạm vỡ, hăm hở, thì trong đời sống cá nhân, ông lại là kẻ rất đìu hiu, cô quạnh, trong đời sống hàng ngày. Và ông càng đìu hiu cô quạnh hơn nữa, trong đời sống tình cảm. Chưa một người bạn thân thiết nào của họ Trầm, được nghe ông tâm sự về đời sống tình cảm của ông. Không dưới một người bạn của họ Trầm từng dùng hình ảnh một nhà tu khổ hạnh, như dấu vết nhận dạng con người, đời sống của Trầm Tử Thiêng / Nguyễn Văn Lợi. Nhưng sự thực không phải thế.

Nếu ở mặt quê hương, Trầm Tử Thiêng là kẻ chọn gieo mình lên đỉnh đầu ngọn sóng quê hương thì trong tình yêu, họ Trầm chọn làm người tình thủy chung với những đổ vỡ, những bất hạnh, chia lìa. Năm 1970, ông viết bài Tưởng Niệm, đó là kỷ niệm dù không đầm ấm của Trầm Tử Thiêng, nhưng nó cũng là tưởng niệm, là kỷ niệm của bao nhiêu thế hệ tuổi trẻ Việt Nam.

Năm 1985, mười năm sau cuộc chia tay với người yêu vì biến cố 30 tháng 4-75, họ Trầm lại ngồi xuống để viết bài Mười Năm Yêu Em. Cũng như tình khúc Tưởng Niệm, sáng tác cách đó 15 năm năm, giữa quê nhà, tình khúc Mười Năm Yêu Em của họ Trầm, ở quê người, đã lập tức trở thành tiếng hát trên môi, người tình trong tâm tưởng của những người yêu nhạc trong và ngoài đất nước.

Nếu sách sử được lưu trữ trong kho tàng văn khố quốc gia, thì nhạc Trầm Tử Thiêng đã đi vào kho tàng nhạc Việt của dân gian.

Xin tưởng nhớ đến người nhạc sĩ, khi còn sống cũng như lúc ra đi đều không hề vướng bận ồn ào. Trong cõi tử sinh, chiến tranh và hòa bình, lúc ở quê nhà hay vượt biên ra hải ngoại, trước sau vẫn chỉ có một mình. Trong cuộc sống trên 60 năm đầy ý nghĩa, Trầm tử thiêng đã để lại nhiều tuyệt phẩm và hằng triệu người đã hát theo ông.

Thúy Vi

Nguồn: https://www.sbtn.tv/tuong-nho-tram-tu-thieng/

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây