Blao, 23/10/1964
Ánh – Dao – Ánh – Dao – Ánh – Dao – Ánh – Dao
Buổi chiều anh thức dậy cùng nỗi buồn khô thường trực sống chung với anh từ bao lâu. Anh lại nhìn con đường khô im quen thuộc, bụi cỏ và những người Thượng gánh củi già nua mỏi mệt. Tất cả mang trên thân xác vẻ yên tĩnh và chịu đựng. Như anh đang chịu đựng. Như thành phố. Như những trụ đèn.
Trịnh Công Sơn vẽ Dao Ánh
Ánh ơi, Ánh ơi, sao không có em buổi chiều đi qua những đồi dốc đầy mây và vẻ quạnh hiu xám ngắt này. Anh sẽ ngồi vẽ khung cảnh ấy dù mình chưa một lần ngồi trước tấm toile và sơn màu.
Anh nhớ lại đời mình. Anh đã nổi trôi qua bao nhiêu vùng, bao nhiêu miền đất khác nhau. Làm sao quên được nỗi bàng hoàng đong đưa mình trên từng sợi mưa xám bạc, qua bao nhiêu miền đồi núi khác nhau. Anh làm chứng nhân trên từng phần đất mới của mây, mưa, nắng, gió. Ôi làm sao không buồn hở Ánh hở em. Bao nhiêu nguyên liệu thời gian không gian đó đã chất chứa trong anh làm thành một tiếng hát ngút ngàn ca tụng vực thẳm huy hoàng của khốn cùng. Mà số phần thì càng hẩm hiu và sự khắc nghiệt càng đẩy xa mình đi vào những vùng heo hút.
Anh đang gọi tên Ánh đây, đang gọi như thèm gọi, thèm nhớ giọng nói và nụ cười. Anh đang nói với em bằng lời mê sảng của một buổi chiều trời ngả dần màu đêm. Anh nói về đất đai trên quê hương mình. Một ngày nào đó anh sẽ da du qua những miền chưa hề ghé đến. Có những buổi sao mình thấy yêu thương quê hương đến thế này. Da thịt mình như được dựng nên bằng đất đỏ và tâm hồn như được xây bằng cỏ cây hoa lá, bằng tiếng đàn buồn bã của dân mình.
Bao giờ nhắc lại chuyện quê hương anh cũng buồn. Nỗi buồn non dại, hồn nhiên như những búp tay non hồng tuổi nhỏ. Như một ngày nào anh sẽ khốn đốn nhìn Ánh trở về quê hương đất đai cũ, ở đó mà quên những dấu tích nơi đây, quên những hàng lá xanh non, bãi biển, những bờ sông có đêm mưa anh đưa Ánh về. Rồi Ánh sẽ đi vào một tình yêu nào tình cờ ở đó. Ôi còn gì, còn gì không. Những hình ảnh đã một lần chiếm cứ ký ức của mình sẽ trôi dạt mất hút. Những tháng ngày còn lại để sống tiếp sẽ cằn cỗi vô cùng vô cùng đó Ánh.
Anh nghĩ rồi cuối cùng anh cũng chẳng còn gì trên tay. Những ảo ảnh phù phiếm của bây giờ, một ngày nào đó cũng bay đi mất chỉ còn để lại những vết đục trên tâm hồn. Anh sẽ không còn gì, không có gì. Một ngày rất buồn bã sẽ đến và vốn liếng anh rồi cũng chỉ còn một bãi trống bên trong và bên ngoài thể xác mà thôi. Đêm đã đen dày. Anh nhớ Ánh. Nhớ Ánh như một lời vang vọng muôn trùng – Buổi chiều anh đã đốt cháy cơ thể bằng mấy chai bia. Những giờ phút cần quên bớt phiền muộn anh vẫn làm thế. Ánh có buồn không. Anh mong có đủ một món tiền kha khá và rỗi rảnh để sống một cuộc đời phiêu bạt phù phiếm da du từ chốn này qua chỗ nọ rồi chết gục tình cờ. Như một loài hoa dại buổi chiều trên đồi anh bắt gặp héo úa. Có ai nhìn thấy ai đâu, trong những lúc quạnh hiu nhất mình chỉ còn cho mình khoảng không hun hút trước mặt mà soi cho cùng khắp những hư ảo của đời mình. Ánh ơi, Ánh ơi, anh đã nói gì thế. Đã nói gì. Đã bêu rêu thân phần mình đấy phải không. Ôi những tình cờ nào đã cho người này gặp người kia, những khuôn mặt đã đến tình cờ rồi mất đi tình cờ. Ánh ơi đó Ánh đó Ánh.
Đêm nay anh buồn Ánh nên cho anh nói. Ánh hãy ngoan ngoãn ngồi nghe anh kể lể những khắc nghiệt đã trì kéo anh về vực thẳm đen ngòm hủy diệt và vinh thăng. Ôi sự nhọc nhằn cũng ở đó, niềm kiêu hãnh cũng ở đó. Ánh muốn anh làm kẻ ở lại vùng này để suốt đời cầm ngọn đuốc thiêng soi sáng. Cho ai?. Cho anh hay cho những người đã bỏ đi. Ánh đã kết vương miện huy hoàng đó cho anh. Một ân huệ đời đời anh ghi nhớ. Anh nghĩ rằng mình không xứng đáng bởi tâm hồn ẩm đục. Một ngày nào Ánh sẽ cất chức vị đó đi và anh thoát ra từ đó hư hao mất hút.
Anh ngại rồi Ánh – còn – độc – nhất – bây – giờ cũng bỏ anh đi khi nghe những tiếng gọi mơ hồ ở những vùng kế cận. Tiếng nói xôn xao, dẫn dụ, đàm tiếu, bêu rêu, Ánh sẽ nghe, sẽ không chịu nổi và trốn thoát. Một bức tường đá sẽ dựng lên, anh đứng bên sau đó như bị giam hãm xiềng xích ngục tù. Qua những lỗ trống bên kia bức tường bóng Ánh trôi đi không quay lại. Anh làm người già nua lẫn trí ngồi đếm lại những tiêu hao gặm mòn cuộc đời mình.
Nói mãi nói hoài về những chuyện buồn đã đốt cháy anh bao nhiêu ngày tháng. Ánh ạ, anh phải nói khi còn có người để nghe vì anh biết anh sẽ không còn không có gì. Số phần đã vạch vẽ cho anh như thế. Anh bắt đầu và đang sống vội vàng, bắt gặp – mong mỏi sự tình cờ – và níu trên từng chiếc bè trôi qua mắt. Ánh sẽ xa, sẽ đi, sẽ để lại cho anh những vết tích buồn trên khoảng đường nhỏ anh đang nhìn Ánh đi. Anh đã nghĩ về điều đó từ lâu. Từ một buổi chiều (Ánh đã quên) anh bắt gặp được mắt buồn của Ánh và dáng ngồi bâng khuâng…
Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh ơi.
Anh gọi thầm vì ngại những tiếng kêu sẽ vang dội trên những bờ vách đồi núi yên lặng ở đây. Hãi hùng lắm và càng xót xa hơn mà thôi.
Đêm sáng mờ bên ngoài. Sâu đất reo rất trong ở bãi cỏ. Trên trời mặt trăng nhòa nhạt trắng. Mây đốt lên quanh vòm trời một hàng lửa trắng xóa. Anh ngồi đây ôm thân xác mình quá nhỏ nhoi để có thể gọi tên bè bạn cho đỡ nhớ. Có thể có một tình cờ nào đó không, như một buổi chiều, buổi sáng Ánh trôi dạt về đây và anh mừng rỡ chết. Cái chết thật yên vui như một lần được vinh thăng với hình ảnh trinh trong còn kết lại trong mắt.
Ánh sẽ có mặt rất tình cờ như một buổi chiều anh đi quanh vùng đồi bắt gặp một chồi cây non hay một màu hoa lạ. Biết bao giờ Ánh mới đủ hốt hoảng để trốn thoát khỏi thế giới đục bẩn đang đày ải Ánh ở đó. Ánh thèm nghe tiếng kèn đồng buổi chiều buổi sáng, thèm gội tóc trong vùng sương muối ở đây, thèm nghe niềm tĩnh mịch mọc lên từng nhánh nhỏ, ôi tâm hồn đơn thuần như một giòng suối trong.
Giấc mơ đó anh ngại sẽ qua đi, qua đi nhanh chóng với tuổi còn chồng chất lên cao. Tâm hồn cùng ý nghĩ hiếm hoi đó sẽ chết rã rục khi đối diện với thực tế, với cuộc sống cuốn phăng mình đi. Ánh sẽ không còn nhớ gì, không còn nhắc nhở đến những điều đó. Ánh thử viết lại sự thần tiên đó trong nhật ký và đợi vài năm sau nhìn lại xem có còn đủ can đảm mơ ước tiếp nữa không. Anh không bao giờ dám mong mỏi điều đó bởi vì anh ngại phải nuôi thêm nhiều ảo tưởng để hủy diệt mình thêm.
Anh nhớ Ánh đêm nay, cả buổi chiều, nhớ và thèm gọi tên. Ánh đang làm gì ở đó? Ánh là ai là ai là ai? Ánh hãy nói, hãy cười, hãy hát đi. Anh đang mong nghe với sự thanh thoát mở rộng như những vuốt ve trên nỗi đơn độc này. Rất nhớ Ánh. Đừng để anh mong thư.
Ánh ơi
Trịnh Công Sơn
Hãy viết tên anh ngoài bì thư như Ánh muốn:
Mr Trịnh Công Sơn
Chez Mme Trần Thị Phi
Ty Công chánh Lâm Đồng, Blao
Trích: Thư tình gửi một người, Trịnh Công Sơn, Nhà xuất bảnTrẻ 2011