Nguyễn Sĩ Hạnh
7.2010
(*) Căn Nhà Nhỏ, album nhạc của Mai Xuân Vỹ, mới được phát hành bởi Phương Nam Film 8/2011, phát hành trên mạng bởi VinaBook..
Đầu tháng Bảy là một cái mốc đặc biệt trong năm, vì tôi từ trại tị nạn đến Melbourne vào quãng này, vì cái lạnh mùa đông nam bán cầu bắt đầu thấm vô lòng những người xa xứ.
Thường khi mới chân ướt chân ráo tới một nơi chốn định cư mới, một trong vài chuyện ai cũng làm là tìm bạn cũ, và làm bạn mới. Cho đời đỡ buồn vậy mà, bạn nhậu, bạn văn nghệ, bạn học… Những người quen mới, chẳng hạn quen vì là học chung trường đại học ở đây, hay vì là bồ của cô bạn học cùng trường hồi xưa ở Sài Gòn, vì là đồng hương hay hồi xưa có thời gian có sống ở tỉnh lỵ cũ, hay là sau 75 có ở tù vượt biên chung phòng với một người bà con, vân vân và vân vân.
Tôi quen Vỹ đại loại là vậy, từ hai mươi mấy năm nay. Nhưng với Vỹ, không chỉ là tình bạn mà đôi khi là một người thầy. Vỹ là người chỉ đường cho tôi nghe nhạc cổ điển tây phương. Tôi phân biệt được sonata, concerto, symphony khác nhau ra sao là nhờ Vỹ, biết và nghe được năm bảy cái violin concertos hay nhứt trong âm nhạc cổ điển cũng là học ở Vỹ. Cảm được Verdi, Puccini, tập tành nghe Wagner… cũng là nhờ Vỹ. Và nhứt là biết được Mahler (chỉ tiếc là cái đầu của tôi chỉ tới đó, sau Mahler tôi chỉ còn nghe được Rachmaninov là hết).
Có thời gian Vỹ lên Sydney sống và làm việc. Rồi bận bịu chuyện cơm áo chuyện thê noa nên theo thời gian cũng không liên lạc qua lại thường với Vỹ. Ở đây, chung một thành phố nhưng năm ba năm không gặp nhau không là chuyện lạ. Nhưng cứ mỗi lần rảnh rổi rỗi đem ra nghe lại một vài CD nhạc cổ điển là tôi thường nghĩ tới Vỹ. Mới đây cuối tuần vừa nghe cái violin concerto của Beethoven, vừa dọn dẹp mấy ngăn sách vở cũ thì thấy cái business card cũ của Vỹ. Lâu lắm không gặp, không biết ông bạn giờ ra sao, mới gởi đại vài hàng email thăm hỏi. Té ra Vỹ vẫn còn làm chỗ cũ, và cách chỗ tôi làm một đoạn xe điện ngắn, nên mới hẹn ăn trưa.
Gặp nhau mấy bữa ăn trưa ngắn ngủi nhưng cũng đủ thì giờ để nhắc chuyện cũ, kể chuyện mới. Tôi nhớ ngày xưa một trong mấy người em của Vỹ – Vinh – có làm hai album nhạc, tính hỏi nếu còn thì chuyển qua MP3 rồi đăng lên cuongde.org cho bà con nghe vui. Chưa kịp hỏi chuyện này thì Vỹ cho biết là tháng Bảy này sẽ về Sài Gòn để làm buổi ra mắt cái album đầu tay của mình, Căn Nhà Nhỏ, và để thu cái album thứ nhì. Đáng ngại thiệt! Lâu nay biết là Vỹ chơi và làm thầy dạy piano nhưng đâu hay là ông bạn mình cũng viết nhạc nữa.
Làm cái website cho trường cũ của mình, viết văn làm thơ… đối với Vỹ chỉ là cho vui, cái nghiệp chính của Vỹ có lẽ là âm nhạc. Không phải nhờ âm nhạc để lo chuyện cơm áo, nhưng mà có lẽ là để kiếm tìm một thứ hạnh phúc riêng biệt nào đó cho mình, để định nghĩa cho cái đời sống của mình, để tìm ra câu trả lời tại sao mình hiện hữu trên cuộc đời này, để có chút gì đó dâng tặng và để lại cho đời một mai mình trở về với cát bụi… Viết như là do những thôi thúc từ tiền kiếp, như là một điều cần thiết trong đời sống hiện tại, như ăn, như thở, như yêu… Đối với một người viết, liệu chừng ấy như vậy có đủ để thuyết phục người đọc, người nghe. Dĩ nhiên câu trả lời là không, mà phải là mà tự những đoạn văn, những câu thơ, những nốt nhạc, tự những lời ca…
Vỹ gởi cho tôi bản nháp của một vài bài nhạc trong album. Chuyện phê bình nhạc tôi không dám lạm bàn, để cho bà coi mua album nhạc nghe thì biết. Và hi vọng sau ngày phát hành thì sẽ có vài quí vị có nhiều thẩm quyền cầm bút viết Phần tôi thì nghe thấy bài nào cũng hay cũng thích, ở đây xin chia xẻ với các bạn về phần lời.
Nói chung, lời của những bài nhạc của Vỹ đọc như những bài thơ. Album bắt đầu với bài Mang, ray rứt về những mất mát, kể lể về những chia xa… Mang ngày mang tháng, mang mùa, mang buồn … Mang đi hay mang về, liệu đã đủ chưa cho một cuộc tình, cho một cuộc đời…
Mang ngày đi cùng với mây não nề
Mang chiều đi em hát lời hôn mê
Mang mùa đi mùa đã phai xuân thì
Mang buồn về trên những hàng cây nghiêng
Mang ngày đi chiều nghiêng trên dòng sông
Em xa quá xa như ngày khuất bóng
Và mang đi bóng trăng nghìn khơi
Bóng em bên đời nghìn trăng cũng xa khơi
Nghìn trăng cũng xa xôi
Và em cũng xa tôi
Mang sầu về đây với riêng tôi
(Mang)
Tiếp theo bài Buông là tâm sự của một người con gái ở xa. Cô kể lể, em buông tóc nơi giang đầu… giang đầu nào? Đâu là giang vĩ? Có lẽ mỗi mối tình đều có một đầu sông cuối sông nào đó, để lỡ khi đổ vỡ người con gái có một nơi chốn để mà buông tóc, để mà nhớ về người tình nhân cũ.
Em buông tóc nơi giang đầu
Ngày đi nhớ cơn mưa rầu
Mưa qua phố trưa buồn
Lòng em nhớ khôn nguôi
(Buông)
Bài Căn Nhà Nhỏ kể về giấc mơ của một đời người. “Căn nhà” là một khái niệm vĩ đại đối với mọi người trên thế giới, đối với người Việt mình thì “căn nhà nhỏ” tương trưng cho môi nơi chốn thân thương quen thuộc, để trở về, mà nếu không trở về được thì để nhớ về. Google “căn nhà nhỏ” sẽ thấy tới gần tám trăm ngàn trang! Căn Nhà Nhỏ trong nhạc của Vỹ như là một giấc mơ của rất nhiều năm về trước. Căn nhà nhỏ, nắng rực vàng, trời xanh thẳm, em dịu dàng vui chân son tô đỏ môi hồng, mùa mới, ngày mới… Hạnh phúc nghe sao ngọt ngào và đơn giản!
Căn Nhà Nhỏ, Mai Khôi trình bày
Nắng rực vàng
Căn nhà nhỏ
Em dịu dàng như quỳ vàng
Ngày lên mới mùa lên mới
Ngày xanh biếc mùa xanh biếc
Lòng xanh biếc . . .
Em ươm ngày hồng vào vạt nắng trong
(Căn Nhà Nhỏ)
Tiếp theo cái hạnh phúc của “căn nhà nhỏ” là những lời tình tự của hai người yêu nhau. Một thứ hạnh phúc buồn:
Ngủ Đi Em, Mai Khôi trình bày
Ngủ đi em
Anh ru em ngủ bằng nắng chiều phai
Anh ru em ngủ bằng tiếng thở dài
Ngày tan theo vạt nắng tắt
Anh ru em ngủ trong chiều trầm tư
…
(Ngủ Đi Em)
Em yêu hãy thức dậy
Mùa xuân đã trở về
…
Em yêu hãy thức dậy
Kìa xuân chớm dậy thì
…
Em yêu hãy thức dậy
Kìa xuân nắng tràn đồng
(Em Yêu Thức Dậy)
Em Yêu Thức Dậy, Xuân Phú trình bày
Cuối cùng là bài Thôi Em Về, bài nhạc làm người nghe quay lại với những buồn rầu lúc mở đầu album.
Thôi em về ngày buồn như lá
Thôi em về chiều mù lê thê
Thôi em về này mộng sơn khê
Ừ thôi em về
Mây bỏ trời và em xa tôi
Trăng bỏ chiều ngày sầu riêng chiếc . . .
(Thôi Em Về)
Xa cách, chia ly, hoang phế, muộn phiền… lời hát như một bài thơ buồn, và dòng nhạc như những lời than vãn, tôi thấy như mình chợt sống lại những tháng những ngày xanh biêng biếc của những năm xưa. Những ngày ấy, nắng sao mà xanh thế…
Xin giới thiệu với các bạc album Căn Nhà Nhỏ. Xin cám ơn Vỹ đã và sẽ đem lại cho đời thêm một ít nhạc hay. Để những người yêu nhau nghe và hát và ươm mơ về một căn nhà nhỏ cho cuộc đời của mình, để những người xa nhau nghe và hát cho vơi bớt đi những muộn phiền vì những đổ vỡ, những chia lìa.
Chúc ông bạn may mắn với album Căn Nhà Nhỏ, và nhiều album nữa trong tương lai. Mai mốt biết đâu bạn nổi tiếng như cồn thì mình sẽ ké theo đóm ăn tàn, là người đầu tiên viết về “nhạc sĩ Mai Xuân Vỹ”!
Nguyễn Sĩ Hạnh
Lập Đông 2010
